|
„Musimy nauczyć się dbać o środowisko, w którym mamy żyć.
Chodzi o to, czy nauczymy się tego na czas.”
W dzisiejszych czasach bardzo duży nacisk kładzie się na wzbudzenie w człowieku odpowiedzialności i wrażliwości absolutnej wobec przyrody (ożywionej jak i nieożywionej). Nauka dbania i troski o wszystko, co nas otacza, powinna zacząć się bardzo wcześnie, dlatego przedszkole jest jedną z pierwszych instytucji zajmujących się tym zagadnieniem. Jeśli dorosły człowiek ma szanować środowisko, w którym żyje, to pewne zasady musi poznawać od najmłodszych lat, dlatego ekologia powinna towarzyszyć każdemu człowiekowi od samego początku jego edukacji.
Ekologia jest nauką badającą zależności występującymi w środowisku, w tym zależności człowieka od środowiska i jego elementów biotycznych i abiotycznych, dlatego jest tak ważna.
Wychowywanie dzieci przedszkolnych realizowane jest w kategoriach: dziecko – rodzina – środowisko. Częścią składową tego wychowania jest edukacja ekologiczno-środowiskowa, zatem nadrzędnym celem jest wyposażenie świadomości dziecka w podstawowe informacje o środowisku, oraz w niezbędne umiejętności właściwego korzystania z tego środowiska.
Jednym z celów realizowanych w naszym przedszkolu jest kształtowanie wrażliwości dziecka na otaczające je środowisko. Aby żyć w zgodzie z własną naturą należy dążyć do kontaktu ze środowiskiem, które nie jest jeszcze skażone. Naszym zadaniem jest kształtowanie poczucia odpowiedzialności za obecny stan środowiska przyrodniczego. Dzieci są zachęcane różnymi metodami aktywizującymi do poznawania otaczającej je przyrody zmysłami: wzrokiem, słuchem, dotykiem, węchem, a nawet smakiem, wyrażają swoje opinie na temat tego, co obserwują. Sprawdzamy i ugruntowujemy wiadomości dzieci na temat roślin i zwierząt, szczególnie tych rzadko występujących, ginących i wymagających opieki. Nauczyciele w przedszkolu kształtują również umiejętności racjonalnego korzystania z zasobów przyrody; dziecko musi wiedzieć i być świadome tego, że wszystko co człowiek potrzebuje do życia czerpie się ze środowiska; życie człowieka bez kontaktu z przyrodą jest po prostu niemożliwe, wszyscy ludzie są częścią składową przyrody, dlatego wszyscy powinniśmy o nią dbać, by nigdy nikomu jej nie brakło. Dzieci muszą być świadome również tego, że wiele surowców naturalnych, które człowiek eksploatuje, są nieodnawialne(np. węgiel) i trzeba je szczególnie oszczędzać i mądrze nimi gospodarować. Kształtowanie postawy ekologicznej wyraża się poprzez przedstawienie dzieciom technologii i racjonalnego stosowania zasobów przyrody oraz utylizacji odpadów, poprzez wpajanie pewnych zasad, np. używanie opakowań o większych pojemnościach i wielokrotnego użytku. Oczywiste jest to, że człowiek niszcząc środowisko niszczy samego siebie. Przedszkolak powinien mieć wykształcone poczucie odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego, musi rozumieć zależności między tym stanem a zdrowiem i samopoczuciem człowieka teraz i w przyszłości, a także powinien umieć właściwie reagować na niszczycielskie działania rówieśników i dorosłych.
W procesie budowania świadomości ekologicznej istotną rolę odgrywa nauczyciel; jego zainteresowania i stosunek do przyrody udzielają się dzieciom, dlatego też przekazujemy im podstawowe wiadomości o ekosystemach, obiektach i zjawiskach przyrodniczych, jakie są do zaobserwowania w naszym najbliższym otoczeniu, dostarczamy wiadomości o przyczynach zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby a także lasów, uczymy, jak zapobiegać tym zanieczyszczeniom. Pogłębiamy wiedzę o roślinach i zwierzętach, często posługując się żywymi okazami, jednocześnie kształtujemy przyjazny stosunek dzieci do wszystkich organizmów żywych.
Aby dziecko posiadło całą tę wiedzę, stosujemy wielorakie formy organizacyjne, tj. wycieczki na łono natury (najczęściej: Łagiewniki, parki miejskie i ogródek przedszkolny), wyjścia do różnych instytucji i zakładów pracy, muzeów (np. przyrodnicze UŁ), udziały w różnych wystawach związanych z tematyką ekologiczną. Innymi formami są prace praktyczne i udział w akcjach na rzecz ochrony środowiska, a także zajęcia przy udziale audycji radiowych, telewizyjnych, dostęp do czasopism tematycznych i albumów – wszystkiego tego, co traktuje o stanie i pięknie środowiska naturalnego, jego ochronie i kształtowaniu.
W efekcie tych wszystkich starań i zabiegów edukacyjnych każde dziecko powinno znać motywy ochrony i kształtowania środowiska, być świadome swych działań, które zmierzają ku życiu w harmonii z przyrodą.
22 kwietnia będziemy obchodzić Dzień Ziemi, którego powołanie miało na celu przypominanie, że Ziemia jest miejscem wspólnej egzystencji wszystkich ludzi, jest naszym wspólnym domem, o który trzeba wspólnie dbać i należy działać w kierunku ochrony tego domu i jego umacniania.
Halina Lasocka
|
